Przekonania - Rozpoznawanie myśli automatycznych u siebie w mentoringu
Przekonania - rozpoznawanie myśli automatycznych u siebie
W częsci teoretycznej dotyczącej przekonań, umieściliśmy odnośnik do Cebulografu. A. Popiel, E. Pragłowska.
Przekonania kluczowe
To podstawowe przekonania o sobie i innych.
Przykłady:
- Jestem słaby.
- Kobiety nie powinny płakać w obecności mężczyzn.
- Ludzie są z natury dobrzy.
Przekonania pośredniczące
Przyjmują formę warunkową, mogą też występować w postaci postaw życiowych które prezentujemy.
Przykłady:
- Jeśli dostanę awans, osiągnę spełnienie.
- Jeśli będę miła, ludzie mnie pokochają.
Myśli automatyczne
Pojawiają się w danej sytuacji niezalenie od naszej woli. Odpowiadają za wzbudzenie emocji i pojawiają się natychmiast po wystąpieniu danego bodźca.
Przykłady:
- Nie poradzę sobie!
- To już koniec.
- To wszystko jest bez sensu.
Przy myślach automatycznych często wyraźniejsze są emocje niż sama treść. Dlatego zachęcamy do przyglądania się zarówno myślom, emocjom jak i reakcjom płynącym z ciała. To wszystko stanowi dla nas cenną informację.
W tym celu możecie zapisywać pojawiające się myśli automatyczne. Posłuży Wam do tego tabela poniżej.
Sytuacja - Co się wydarzyło? |
Myśli - Interpretacja sytuacji - co sobie pomyślałem (-am) ? |
Emocje - Co odczuwam w związku z tym? |
Reakcje - Jak zareagowało moje ciało? |
Zachowania - Co zrobiłem (-am)? |
|
|
|
|
|
Myśli automatyczne, będące dowodem na istnienie przekonań (krótka forma, często bezwarunkowa, równoważniki zdań):
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
Pytania pomocnicze:
- Co wtedy pomyślałem (-am)?
- Czy i co sobie przypomniałem (-am)?
- Co ta sytuacja dla mnie znaczy?
- Co ta sytuacja o mnie mówi?
- Jakie dowody przemawiają za prawdziwością myśli?
- Jakie dowody przemawiają przeciw prawdziwości myśli?
- Czy istnieje alternatywne wytłumaczenie?
- Co wynika z mojej wiary w prawdziwość automatycznej myśli?
- Jaki mógłby być efekt zmiany myślenia?
- Czy i co mogę z tym zrobić?
- Co powiedziałbym (-abym) przyjacielowi, gdyby to on znalazł się w takiej sytuacji?
Istotne jest rozpoznawanie myśli automatycznych oraz przekonań, bo te nieracjonalne zazwyczaj stanowią duże ograniczenie i zdecydowanie nam nie służą.
Poniżej znajdziecie kilka przykładów nieracjonalnych przekonań i tego w jaki sposób można je przetransformować.
NIERACJONALNE PRZEKONANIA |
RACJONALNE ODPOWIEDNIKI |
Każdy musi polegać na kimś, kto jest od nas silniejszy |
Poleganie na kimś innym może sprawić, że zaczniemy być zależni od innych. Możemy szukać pomocy u innych pod warunkiem, że ciągle ufamy sobie i własnemu osądowi. |
Powinno mi być przykro, kiedy inni ludzie mają problemy i powinienem być smutny, kiedy inni są smutni. |
Nie rozwiążę problemów innych ludzi ani nie poprawię ich złego samopoczucia poprzez smucenie się razem z nimi. |
Każdy problem ma jakieś idealne rozwiązanie i trzeba koniecznie je znaleźć. |
Problemy można zazwyczaj rozwiązać na kilka sposobów. Dobrze jest pomyśleć nad rozwiązaniem idealnym, ale problemy rozwiązuje się poprzez wybranie najlepszej z dostępnych dróg. Nie muszę wszystkiego rozwiązywać w idealny sposób. |
Aby być wartościową osobą, muszę być kompetentny i muszę osiągać sukcesy we wszystkim, co robię. Nie wolno mi popełniać błędów. |
Zawsze staram się osiągać najwięcej, ile mogę, ale każdy z nas popełnia błędy. Lepiej jest akceptować siebie jako osobę bez względu na to, ile udało mi się osiągnąć, bo zawsze znajdzie się ktoś, kto robi to ode mnie lepiej. |
Źródło: wikipedia.pl: Albert Ellis: Głębokie uzdrawianie emocji. Kraków: Zielona Sowa, 2008. ISBN 978-83-7435-770-8. Bennett-Levy, J, i inni (red.) Oksfordzki Podręcznik Eksperymentów Behawioralnych w Terapii Poznawczej Gdynia: Alliance Press (2005).