Jak zostać Mentorem? Wymagania, kompetencje, ścieżka rozwoju Mentora/Mentorki. 

Powrót

Bycie Mentorem/Mentorką to jedna z dróg rozwoju zawodowego, która potencjalnie otwiera się przed nami na pewnym etapie kariery. Wiele osób decyduje się właśnie na podążanie tą drogą w odpowiedzi na wypalenie zawodowe, zniechęcenie pracą w korporacji, czy po prostu chęć podzielenia się swoim dorobkiem z innymi. W tym artykule przyjrzę się bliżej temu tematowi, również z własnej perspektywy i pokażę co jest potrzebne, aby zostać Mentorem/Mentorką i jak w ogóle się do tego zabrać. 

Mentoring jako jeden z etapów rozwoju zawodowego 

Na początek krótki rys osobisty, aby dać tło do dalszej części artykułu. Sam nie jestem profesjonalnym Mentorem z wieloletnim stażem. Zacząłem relatywnie niedawno – kilka lat temu, później niejako przyspieszyłem zdobywanie wiedzy i doświadczenia dzięki współtworzeniu Mentiway – platformy do realizacji programów mentoringowych.  

Jednak z uwagi na to, że mam tą świeżą perspektywę laika jestem w stanie zrozumieć potrzeby osób początkujących w tej branży i przedstawić Tobie praktyczne porady jak zacząć i na co zwrócić uwagę. 

W trakcie budowania produktu i później marki Mentiway zauważyłem też, że mentoring z perspektywy Mentora/Mentorki jest, tak jak wspomniałem na wstępie, pewnym rodzajem odskoczni lub wręcz alternatywną ścieżką rozwoju kariery na dalszych jej etapach. W tym czasie spotkałem z jednej strony Mentorów i Mentorki, którzy traktują mentoring jako okazję do zatrzymania się, odsapnięcia od codziennej pracy, zastanowienia się nad własnym rozwojem oraz poszukania dodatkowych motywatorów do pracy. Z drugiej, poznałem osoby, dla których mentoring stał się zajęciem na pełen etat, które zmęczone, wypalone pracą w korporacji, szukające więcej spokoju i innych bodźców w życiu zawodowym zdecydowały się na profesjonalizację w tym zakresie i zajmują się już tylko tym oferując swoje usługi zarówno w formie komercyjnej – dla firm, jak i pro bono w ramach pracy w fundacjach. 

Niezależnie od tego jaka jest Twoja droga wiedz, że bycie Mentorem/Mentorką daje mnóstwo satysfakcji. Każdy znajdzie tu coś dla siebie – może być to po prostu motywacja z pomocy innym, poznawanie nowych osób, wynikająca z potrzeby partnerstwa rozmowa, nawiązanie relacji, czy zawodnicza chęć osiągnięcia celów już nie jako ja, ale jako ktoś inny, kogo poprowadzę i komu będę mógł towarzyszyć.  

Jaka jest rola i kompetencje Mentora? 

Jeżeli planujesz pójście drogą Mentora/Mentorki, to pewnie zastanawiasz się też czy masz odpowiednie kompetencje, aby skutecznie spełniać się w tej roli. 

Zarówno o samych kompetencjach, jak i o roli Mentora pisałem już w jednym z poprzednich artykułów – zapraszam do pełnej lektury. Tu tylko załączam krótkie streszczenie. 

Aby zrozumieć potrzebne kompetencje, konieczne jest najpierw zrozumienie roli Mentora w procesach mentoringowych. 

Rolą Mentora/Mentorki jest przede wszystkim: 

• Towarzyszenie – czyli bycie w partnerstwie z Mentee i towarzyszenie mu/jej w ich rozwoju. 
• Wspieranie – pomoc w poszerzaniu perspektywy, poznawaniu swoich możliwości i motywacji. 
• Aktywne słuchanie i zadawanie pytań – danie przestrzeni Mentee na wypowiedź, ale też i inspirowanie do przemyśleń i pogłębiania swoich wypowiedzi odpowiednimi pytaniami. 
• Wyciąganie wniosków i dzielenie się nimi – prezentowanie innej perspektywy na podstawie tego czym Mentee dzieli się z Mentorem/Mentorką, udzielanie feedbacku. 
• Dzielenie się własną wiedzą i doświadczeniem – bazowanie na wcześniejszych doświadczeniach i dzielenie się nimi, chociaż zazwyczaj bez doradzania i forsowania własnych rozwiązań. 

Jak widać, rola Mentora składa się z dwóch głównych filarów: 

• Warsztat coachingowy – czyli wszystko to co jest związane z inspiracją, towarzyszeniem, zadawaniem pytań, powstrzymywaniem się od udzielania rad. 
• Wiedza i doświadczenie domenowe – czyli takie, które jest związane z obszarami, w których Mentee chce się rozwijać. 

W związku z tym jakie kompetencje powinien posiadać Mentor/Mentorka? 

Właśnie związane z tymi dwoma obszarami. Czyli z jednej strony Mentor musi mieć wiedzę i doświadczenie zyskane przez lata wcześniejszej pracy. To doświadczenie musi być zbieżne z potrzebami Mentee lub z założeniami danego programu mentoringowego. 

Z drugiej strony Mentor/Mentorka musi mieć, ale też z czasem szlifować warsztat coachingowy, między innymi w zakresie: 

• chęci pomagania innym, 
• umiejętności ustalania celów sobie i innym, 
• zdolności komunikacyjnych, 
• aktywnego słuchania, 
• zadawania pytań, 
• udzielania feedbacku, 
• znajomości i umiejętności skorzystania z technik mentoringowych i coachingowych. 

Na początku swojej drogi Mentor powinien posiadać przynajmniej podstawowe umiejętności w wyżej wymienionym zakresie, co może być podparte na przykład doświadczeniem na stanowisku menedżerskim czy liderskim. 

Jak zostać Mentorem/Mentorką? 

Według mnie są dwie główne ścieżki, którymi można podążyć chcąc spróbować swoich sił jako Mentor/Mentorka, plus dodatkowo opcja szkoleniowa, o której będzie dalej. 

Otwarte programy mentoringowe 

Pierwszą ścieżką jest dołączenie do jednego z wielu już dziś otwartych programów mentoringowych. Są to inicjatywy fundacji, organizacji branżowych oraz uczelni wyższych, które mają za zadanie wspierać realizację ich misji. Programy tego typu są uzupełnieniem dla pozostałych form rozwoju oferowanych przez te organizacje. Najczęściej odbywają się cyklicznie – co rok i trwają po 6-9 miesięcy. Jest z czego wybierać. Szacujemy, że w Polsce cyklicznie działa około 40-50 otwartych programów mentoringowych na nawet 3000 uczestników i uczestniczek. 

Kilkadziesiąt propozycji tego typu programów zawarliśmy w odrębnej stronie – katalogu programów mentoringowych. Jeżeli wejdziesz na tą stronę, to zauważysz, że większość z tam wymienionych programów ma charakter zupełnie otwarty dla strony Mentorów i Mentorek. Nawet mentoring uczelniany – dla studentów uczelni wyższych – nie ogranicza możliwości dołączenia tylko do absolwentów danej uczelni. Wręcz przeciwnie, zapraszani są wszyscy. 

Warto jednak przyłożyć się do wypełniania wniosków o przyjęcie, gdyż w wielu programach liczba chętnych Mentorów i Mentorek bywa większa niż liczba Mentees. Dobrze uzupełniony wniosek podparty doświadczeniem w danej branży oraz doświadczeniem menedżerskim i szczera argumentacja pomoże Ci “załapać” się do programu. 

Tu warto też wspomnieć o tym, że tego typu programy bardzo często są nastawione na początkujących Mentorów i Mentorki. Z doświadczenia wiemy, że nawet połowa uczestników nie ma wcześniejszego doświadczenia w mentoringu. Dlatego też bardzo często w ramach tych programów oferowane są szkolenia wdrażające początkujących Mentorów w ich role i zadania. 

Rozpoczęcie programu mentoringowego w swojej firmie 

Drugą ścieżką może być uruchomienie lub zasugerowanie zespołowi HR / L&D zorganizowanie programu mentoringowego w firmie, w której pracujesz. Mentoring staje się coraz bardziej popularny. Według naszego badania z 2023 roku, 23% firm korzysta z mentoringu w rozwoju swoich pracowników, podczas gdy 10 lat temu było to tylko 6%. Poza tym aż 44% reprezentantów działów HR chciałoby wdrożyć u siebie mentoring. Nadal jednak potrzeba jest jeszcze dodatkowej motywacji i oddolnej inicjatywy.  

A nawet jeżeli organizacja szerokiego programu jest w Twojej firmie niemożliwa, to możesz otworzyć się na nieformalny mentoring po prostu komunikując innym pracownikom, że chętnie zostałbyś/zostałabyś Mentorem/Mentorką. 

Pamiętaj jednak o tym, że aby mentoring był skuteczny i spełniał swoje założenia, Twoim Mentee nie może być Twój podwładny. A najlepiej by było, gdyby z Mentee nie łączyły Cię żadne obecnie wątki projektowe/relacyjne w pracy. 

Jeżeli Twoja firma nie ma doświadczenia w mentoringu, to skontaktuj się z nami. Naszą platformę Mentiway zaprojektowaliśmy w taki sposób, aby prowadziła uczestników przez cały proces mentoringu wdrażając też osoby niedoświadczone w poszczególne zagadnienia, obszary i techniki. 

Szkolenia mentoringowe 

Na koniec jeszcze jeden obszar wdrożeniowy, którym za chwilę płynnie przejdę do profesjonalizacji pracy Mentora. Chodzi o szkolenia mentoringowe. Na rynku dostępnych jest wiele produktów szkoleniowych, wdrażających potencjalnych Mentorów w świat mentoringu. Oczywiście jeżeli masz taką potrzebę, to warto z nich skorzystać.  

Jednak moje zdanie jest takie, że w mentoringu najważniejsze jest doświadczenie i wiedza w mentorowanej dziedzinie oraz pewne umiejętności przywódcze. Resztę poznasz w ramach pierwszych programów mentoringowych, albo w ścieżce akredytacji. 

Zobacz więcej na temat szkoleń mentoringowych.  

Akredytacje indywidualne Mentorów 

Teraz płynnie przechodzimy do tematu akredytacji – czyli uzyskania “certyfikatów” potwierdzających wiedzę i doświadczenie Mentora/Mentorki oraz jakość prowadzonych przez nich procesów mentoringowych. 

Akredytacje przydają się z dwóch powodów: 

• pozwalają na usystematyzowanie wiedzy na temat mentoringu i dalsze szlifowanie swoich umiejętności w tym zakresie, 
• udowodnienie potencjalnym klientom faktu prezentowania wymaganej jakości w mentoringu – to przydaje się najczęściej w przypadku prowadzenia procesów mentoringowych na zlecenie firm. 

W Polsce największą popularnością w tym zakresie cieszy się EMCC (European Mentorign and Coaching Council). Co prawda jest też druga organizacja: ICF (International Coach Federation), jednak ta skupia się tylko na coachingu. 

W EMCC dostępne są cztery poziomy akredytacji. Każdy ma swoje wymagania i każdy dowodzi innego poziomu doświadczenia. Na początek jednak wystarczy pewnie pierwszy poziom, czyli Mentor Foundation. 

Aby uzyskać tą akredytację, to na tą chwilę konieczne jest odbycie potwierdzonych szkoleń z zakresu Mentor Foundation oraz udowodnienie posiadanego doświadczenia w zakresie przynajmniej 5 procesów z min. 50 godzinami sesji mentoringowych w ciągu przynajmniej 1 roku. 

Tu jest pełna lista poziomów akredytacji indywidualnej: https://emccpoland.org/akredytacja/akredytacja-indywidualna-coacha/  

Przygotowanie się do akredytacji mentorskiej 

Pamiętaj też, że jeżeli planujesz akredytację tego typu w przyszłości, to warto już teraz zacząć gromadzić dokumentację z prowadzonych przez Ciebie procesów mentoringowych. W tym między innymi w zakresie: 

• odbytych godzin, dat spotkań mentoringowych, 
• własnych autorefleksji z poszczególnych sesji i całych procesów, 
• feedbacku od Mentees. 

Co dalej? 

Mam nadzieję, że wiesz już na czym polega rola Mentora / Mentorki, jak zacząć i jakie są możliwości dalszego rozwoju. Warto teraz przełożyć zamiary na konkretne działania: 

1. Znajdź odpowiadający Ci program mentoringowy i wyślij swoje zgłoszenie jako Mentor/Mentorka lub zasugeruj organizację programu wewnątrz Twojej firmy. 

2. Zdobądź podstawową wiedzę na temat mentoringu, przeczytaj nasze artykuły:
   • Kim jest Mentor 
   • Czym jest mentoring 
   • Z jakich narzędzi i technik powinien korzystać Mentor/Mentorka  

3. Rozpocznij swój pierwszy proces pamiętając o świadomym uczestniczeniu w procesie, w zakresie 
   • dokumentowania poszczególnych spotkań w zakresie dat, godzin, tematów każdej z sesji, 
   • bieżących autorefleksji i wniosków ze spotkań, 
   • uzyskania pierwszych feedbacków od Mentees, którym będziesz towarzyszyć.