Rodzaje mentoringu i programów mentoringowych 

Powrót

Mentoring jako proces rozwojowy ma swoją definicję i założenia. Ta definicja (omówiliśmy ją w jednym z poprzednich artykułów) określa formułę relacji między Mentorem/Mentorką a Mentee oraz cele i założenia całego procesu. Pod tym względem jest wystarczająco konkretna.  

Jednak istnieje kilka elastycznych obszarów, w których poszczególne programy mentoringowe mogą się różnić między sobą i w ramach tych różnic możemy spróbować zdefiniować rodzaje mentoringu. Te obszary to między innymi: 

• sposób organizacji programu, 
• kategoria rozwijanych kompetencji, 
• grupa docelowa Mentees. 

W tym artykule postaramy się zdefiniować rodzaje programów mentoringowych według tych kategorii kryteriów.

Rodzaje mentoringu z uwagi na sposób organizacji programu 

Mentoring, aby spełniał swoje cele i był zgodny z definicją, powinien mieć formę zorganizowaną. Właśnie pod kątem sposobu jego organizacji możemy wyróżnić następujące rodzaje programów mentoringowych: 

• Programy otwarte – prowadzone przez organizacje, które w swoich celach mają wspieranie określonych grup, ale w których uczestnictwo jest otwarte dla wszystkich osób z danej grupy. Przykładem mogą być fundacje wspierające rozwój zawodowy kobiet w danych branżach, czy wspierające osoby z wykluczeniem. Zazwyczaj Mentorem/Mentorką w takich programach może zostać dowolna osoba. Uczestnictwo Mentee jest ograniczone do przynależności do danej grupy. Kilka propozycji otwartych programów mentoringowych uwzględniliśmy w naszym katalogu. 
• Programy dla studentów i studentek – mentoring tego typu jest na pograniczu programu otwartego i zamkniętego. Jest zamknięty, gdyż zazwyczaj Mentees mogą zostać jedynie studenci i studentki danej uczelni wyższej. Z drugiej strony można powiedzieć, że jest otwarty, ponieważ potencjalna grupa Mentees jest szeroka (wszyscy studenci danej uczelni) i bardzo często Mentorem/Mentorką może zostać dowolna osoba – nie tylko absolwent danej uczelni. We wcześniej wspomnianym katalogu programów w drugiej jego części znajduje się też kilka przykładów programów mentoringowych dla studentów. 
• Mentoring w firmie – są to programy mentoringowe organizowane w ramach danej firmy, dostępne jedynie dla jej pracowników. Mogą być dostępne dla wszystkich pracowników organizacji lub dedykowane konkretnym jej grupom – na przykład menedżerom.
• Mentoring przy okazji innych działań – to też dosyć popularna kategoria mentoringu, wyjątkowa z uwagi na swój charakter. Są to procesy organizowane przy okazji innych działań. Na przykład, w przypadku programów wsparcia dla startupów przy okazji różnych działań rozwojowych i akceleracyjnych często oferowane jest wsparcie Mentorów i Mentorek z doświadczeniem biznesowym. Tego typu procesy mentoringowe są zazwyczaj krótsze i mniej formalne. 
• Indywidualne procesy mentoringowe – nic nie stoi na przeszkodzie, aby mentoring zorganizowała po prostu para dwóch osób. Wystarczy trochę chęci i zaangażowania Mentee oraz kontakt z osobą znajomą, która może zostać Mentorem/Mentorką. Takie procesy mają zazwyczaj mniej formalny charakter, ale nie znaczy to że są mniej skuteczne, o ile ich uczestnicy będą pamiętać o podstawowych zasadach mentoringu. 

Rodzaje programów mentoringowych według kategorii kompetencji 

Kolejny obszar, w którym programy mentoringowe mogą różnić się między sobą, jest kategoria rozwijanych kompetencji lub obszarów wsparcia dla Mentees. O tym podziale wspominaliśmy już w jednym z poprzednich artykułów. Wśród takiego podziału możemy wyróżnić następujące rodzaje mentoringu: 

• Mentoring klasyczny – w formie podstawowej celem mentoringu jest zbudowanie relacji i rozwój Mentee oraz Mentora głównie w zakresie umiejętności miękkich – związanych na przykład z budowaniem zespołu, czy kompetencjami dotyczącymi komunikacji, rozwiązywania problemów, itp. 
• Mentoring specjalistyczny – czasem formę mentoringu wykorzystuje się też do rozwoju umiejętności specjalistycznych, z konkretnej dziedziny – związanej najczęściej z szerokim obszarem działania w organizacji. Przykładem może być rozwój umiejętności w danej technologii w firmach IT. 
• Mentoring odwrócony – to dosyć świeża forma mentoringu, nakierowana zazwyczaj na rozwój kompetencji cyfrowych. W takim przypadku najczęściej to osoby z większym doświadczeniem ogólnym są Mentee, a osoby młodsze, mniej doświadczone są Mentorami. Zazwyczaj ta forma mentoringu pozwala rozwijać kompetencje nowe na rynku – na przykład działania w social media, związane z internetem i nowymi technologiami. Zobacz więcej na temat mentoringu odwróconego w osobnym artykule. 
• Onboarding – bardzo często do wdrożenia nowych pracowników do pracy stosuję się stanowisko buddy-ego. Dobrze jest w takim wypadku sformalizować tego typu relację właśnie poprzez wdrożenie metodyk mentoringowych. 
• Momboarding – to szczególna forma onboardingu, w której mentoring pomaga mamom powrót do pracy po urlopie macierzyńskim. 

Rodzaje mentoringu według grupy Mentees 

Ostatnim podziałem, o którym warto wspomnieć, jest podział programów mentoringowych ze względu na specyficzne grupy docelowe Mentees. Chodzi tu po prostu o skierowanie danego programu do konkretnej grupy i skupienie się na konkretnych rozwijanych kompetencjach.  

W zasadzie pod tym kątem możemy wymienić niemalże nieskończenie wielką grupę programów, ale do najbardziej popularnych należą: 

• mentoring IT, 
• mentoring dla menedżerów, 
• mentoring kariery / dla studentów, 
• mentoring biznesowy, 
• mentoring kompetencji miękkich, 
• mentoring dla sprzedawców, 
• mentoring sukcesyjny, 
• itp. 

Jak widać, jest wiele nie tylko samych rodzajów programów mentoringowych, ale też możliwości ich klasyfikowania. Nic dziwnego, skoro mentoring jest bardzo wszechstronny i jako metoda rozwoju talentów może być wykorzystywany w niemalże dowolnych grupach zawodowych i do wielu różnych celów.