Cele mentoringu – istota, techniki i przykładowe cele dla Mentees 

Cele stanowią podstawę procesu mentoringowego. To między innymi dzięki nim mentoring staje się faktycznym procesem rozwojowym, a nie tylko chaotycznymi rozmowami przy kawie. Są na tyle istotne, że postanowiliśmy poświęcić im odrębny artykuł. Przedstawię w nim techniki przydatne przy ustalaniu celów i budowaniu samoświadomości, wymienię kilka przykładowych celów oraz na koniec zaadresuję temat oceny i ewaluacji. 

Poznanie siebie pierwszym krokiem do opracowania celów mentoringu 

Zanim Mentee przystąpi do wybranego programu mentoringowego powinien/powinna zastanowić się nad celem uczestnictwa.  

Często cel udziału w programie mentoringowym jest zbieżny z celami rozwojowymi Mentee, jasno określonymi czy to w ramach własnych przemyśleń na temat rozwoju kariery, czy związanymi z rozwojem w ramach organizacji, planem awansu czy rocznymi ewaluacjami. 

Ale oczywiście nie zawsze tak jest. Osoby zainteresowane mentoringiem nie zawsze mają jasno sprecyzowaną ścieżkę rozwoju. W takich przypadkach warto zacząć do poznania siebie, a dopiero na kolejnym etapie określić cele krótko i długoterminowe. 

Należy tu zauważyć, że temat budowania samoświadomości, poszukiwania nowych perspektyw czy planowania kariery jest bardzo szeroki i skomplikowany. Na pewno nie da się wszystkiego podsumować w jednym artykule. Często też temat ten jest na tyle skomplikowany, że sam staje się celem mentoringu. Zresztą istnieje nawet pojęcie / rodzaj mentoringu zwany mentoringiem kariery. 

Niemniej jednak, warto spróbować samodzielnie przejść przez proces analizy własnych potrzeb, możliwości i zarysować plan własnego rozwoju. W tym celu można skorzystać z kliku narzędzi i technik, zaprezentowanych w naszym katalogu, na przykład: 

• Technika “Poznaj swoje zasoby”, która w skrócie polega na zastanowieniu się i wypunktowaniu własnych mocnych stron, jak również czynności, które sprawiają nam przyjemność i takich, które są dla nas nieprzyjemne. Tu szczególnie polecam bazowanie na konkretnych wydarzeniach czy projektach. Łatwiej jest powrócić do konkretnego wydarzenia z przeszłości i je przeanalizować, niż zastanawiać się ogólnie nad całym życiem czy karierą: 
  • Przypomnij sobie Twój ostatni sukces.
  • Jakie Twoje cechy i zasoby pozwoliły Ci osiągnąć ten sukces? 
  • Które czynności sprawiły Ci przyjemność podczas realizowania tego projektu? 
  • Które czynności były dla Ciebie trudne, nieprzyjemne? 
  • I to powtarzamy dla kilku wydarzeń. 

• Tą technikę można rozwinąć korzystając z “Bilansu energetycznego” jeszcze głębiej wchodząc w analizę tego co lubimy robić i co nas hamuje. 

Po poznaniu swoich mocnych stron oraz czynności “przyjemnych” i “nieprzyjemnych” określenie celów powinno być łatwiejsze i bardziej skuteczne. 

Określenie i dopracowanie celów procesu mentoringowego 

Bardzo często na początku procesu mentoringowego Mentee ma tylko ogólne pojęcie na temat własnych celów. Dlatego już podczas mentoringu pierwsze sesje powinny zostać poświęcone właśnie na doprecyzowanie celów. 

Tu mamy już do czynienia ze wspólną pracą w ramach pary mentoringowej. Doświadczony Mentor(-ka) powinien znać i zastosować techniki pomagające w definiowaniu celów. Ale oczywiście można zacząć pracować nad celami jeszcze wcześniej. I tu też jest kilka technik, z których warto skorzystać: 

• Pierwszą techniką, a raczej rodzajem wytycznych jest metoda SMART, która definiuje cechy dobrego celu. W skrócie, cel powinien być: 
  • Konkretny 
  • Mierzalny 
  • Osiągalny 
  • Istotny 
  • Zamknięty w określonym czasie 

• Praca nad celem może być pogłębiona przez odpowiednie zadawanie pytań tzw. coachingowych. Zazwyczaj zadaje je Mentor(-ka), ale możemy też zastanowić się nad nimi sami. Tu znajdziesz listę przykładowych pytań coachingowych związanych z celami, a tu artykuł na temat pytań coachingowych.
• Przygotowaliśmy też kompleksowe ćwiczenie ustalania celów mentoringowych. Najlepiej wykonać je wspólnie z Mentorem(-ką), ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykonać je samodzielnie jeszcze przed rozpoczęciem procesu mentoringowego. 

Przykłady celów dla procesu mentoringowego 

Poniżej zebrałem kilka przykładowych celów mentoringu. Oczywiście cele to bardzo indywidualna kwestia i nie należy ich kopiować. W zasadzie sam dobór tych przykładów pokazuje jak duża może być różnorodność celów. 

• Oczekiwanie mentee: Powrót na rynek pracy po długiej przerwie
  • Sformułowany cel: W ciągu najbliższych 3 miesięcy chcę znaleźć satysfakcjonującą dla mnie pracę.
  • Na czym mi zależy: Satysfakcjonująca praca to taka w której:
    • oferowane wynagrodzenie będzie w przedziale 6500 – 7000 PLN brutto
    • forma zatrudnienia: UoP
    • będę częścią zespołu międzynarodowego, zależy mi na używaniu języka angielskiego
  • Działania jakie podejmę, aby osiągnąć mój cel:
    • Opracuję listę pożądanych przeze mnie roli oraz organizacji w jakich chciałbym pracować.
    • Przygotuję CV
    • Będę wysyłać co najmniej jedną aplikację dziennie
    • Po zaproszeniu do kolejnego etapu spotkam się ze swoim mentorem, aby przygotować się do rozmowy rekrutacyjnej
  • Kryterium realizacji: Rozpoczęcie pracy.
• Oczekiwania mentee: Podniesienie umiejętności liderskich
  • Sformułowany cel: W ramach najbliższego roku chcę podnieść swoje kompetencje, aby osiągnąć zauważalny wzrost zadowolenia mojego zespołu z tego, jakim jestem liderem.
  • Działania, które podejmę by osiągnąć mój cel:
    • przeczytam co najmniej 2 książki na temat efektywnego przywództwa w organizacji
    • wezmę udział w szkoleniu na temat konstruktywnego feedbacku
    • przez 12 miesięcy będę uczestniczyć w cotygodniowych sesjach z moim mentorem, podczas których będziemy omawiać moje wyzwania w roli lidera
  • Kryterium realizacji: Uzyskanie wyników ankiety 360 dotyczącej mojej pracy jako lidera od pracowników na poziomie przynajmniej 70%.
• Oczekiwanie mentee: Rozwój wiedzy na temat rozwiązań chmurowych w Google
  • Wyznaczony cel: W ciągu najbliższego półrocza chcę rozwinąć swoją wiedzę na temat rozwiązań chmurowych w Google do poziomu umożliwiającego mi zarządzanie infrastrukturą informacji w mojej firmie.
  • Działania, które podejmę, aby osiągnąć mój cel:
    • zrealizuję co najmniej 3 wybrane moduły szkoleniowe w ramach Google Qwiklabs
    • W podziale na etapy określone razem z mentorem zapoznam się z aktualną dokumentacją oraz architekturą informacji w firmowej chmurze
    • Zdam egzamin certyfikacyjny Cloud Digital Leader
  • Kryterium realizacji: Przejęcie roli samodzielnego administratora rozwiązań Cloudowych w mojej firmie
• Oczekiwanie mentee: Sprawdzenie się w roli osoby prowadzącej warsztaty
  • Wyznaczony cel: W ciągu najbliższego kwartału chcę samodzielnie przygotować i poprowadzić warsztaty dla mojego zespołu.
  • Działania, które podejmę aby osiągnąć mój cel:
    • Przygotuję min. 3 potencjalne ścieżki tematyczne, na bazie których w porozumieniu z moim mentorem wybiorę ostateczny temat do realizacji
    • Opracuję draft scenariusza warsztatowego, który będzie uwzględniać opis ćwiczeń, ich celów oraz czasu potrzebnego na realizację, który następnie przedstawię i omówię podczas sesji mentoringowych
    • Zrealizuję szkolenie zgodnie z założonym scenariuszem dla mojego zespołu.
  • Kryterium realizacji: Realizacja warsztatu zakończona uzyskaniem pozytywnego wyniku w ankiecie satysfakcji dla uczestników (zadowolenie na poziomie co najmniej 75%)

Jak widać, cele mogą być bardzo różne i są zależne jedynie od potrzeb Mentee. Chciałoby się tu powiedzieć, że nie ma złych celów. Chociaż w praktyce cel będzie zły, niewłaściwy, jeżeli zostanie nieprawidłowo określony – na przykład z pominięciem metody SMART. 

Realizacja i obecność celów podczas procesu 

Cele mentoringowe powinny definiować ścieżkę, którą Mentee przejdzie podczas procesu. Powinny być drogowskazem wskazującym na to co znajduje się na końcu tej ścieżki. Aby ten cel został zachowany konieczne jest pamiętanie o celach na każdej sesji mentorigowej. 

Sugerujemy, aby na początku każdego spotkania przejść przez każdy z celów sprawdzając, czy nadal są aktualne i co Mentee wykonał(-a) od czasu poprzedniej sesji, aby przybliżyć się do realizacji tego celu. 

Ponadto, temat każdego spotkania mentoringowego powinien też nawiązywać do realizacji wybranego lub wybranych celów. I tu też przyda się kilka technik wspierających osiąganie celów: 

• Schemat mogę-chcę-zrobię – ćwiczenie, które pomoże zmotywować Mentee do realizacji danego zadania. 

• Technika 5 opcji – przydatna do rozwiązywania problemów i przezwyciężania przeszkód.  

Oczywiście tych technik jest dużo więcej, aby się z nimi zapoznać i dobrać odpowiednie zapraszamy do naszego katalogu narzędzi mentoringowych. 

Ocena stopnia realizacji celów i zamknięcie procesu 

Istotnym etapem procesu mentoringowego jest jego zakończenie. Przede wszystkim warto wspólnie dokonać ewaluacji całego procesu omawiając i oceniając takie elementy jak: 

• Stopień realizacji celu (w odniesieniu do mierzalnego efektu) 
• Feedback na temat całego procesu – udzielany zarówno przez Mentee jak i przez Mentora(-kę) 
• Ocena stopnia zadowolenia z procesu mentoringowego obu osób w parze 
• Autorefleksja na temat całego procesu i wypowiedzenie jej na głos w parze z uwzględnieniem takich zagadnień jak: 
  • co blokowało rozwój i uczestniczenie w sesjach / procesie, 
  • co było trudne, 
  • co było łatwe w procesie, 
  • czego się dowiedziałem(-am), nauczyłem(-am), 
  • z czego jestem szczególnie zadowolony(-a), 
  • co zrobiłbym/zrobiłabym inaczej 

Taki feedback warto omówić podczas spotkania, ale też zanotować sobie w celu dalszego rozwoju i możliwości cofnięcia się do procesu po jakimś czasie.  

Ponadto, oprócz obopólnej oceny procesu Mentor(-ka) dokonuje własnego podsumowania i udostępnia je Mentee. W tym podsumowaniu powinny znaleźć się miedzy innymi: 

• co Mentee osiągnął/osiągnęła z punktu widzenia Mentora(-ki), 
• nad czym nadal pracuje, 
• jakie są rekomendacje dotyczące dalszego rozwoju Mentee. 

Podsumowanie to powinno dotyczyć każdego z celów określonych na począktu procesu. 

Na zakończenie 

W artykule zaprezentowałem całą drogę, jaką przechodzi Mentee w związku z celami mentoringowymi – od początku, analizy własnych potrzeb i możliwości, przez pracę nad celami i ich realizacją, skończywszy na ocenie osiągnięcia celu oraz planach na dalszy rozwój. Przy tej okazji warto wspomnieć, że Mentiway jako platforma mentoringowa udostępnia dedykowane narzędzia i gotową bazę wiedzy wspierającą obie osoby – Mentora(-kę) i Mentee w realizacji procesu mentoringowego, w tym też w zakresie planowania, monitorowania i ewaluacji celów mentoringowych.